Oud Nieuws S06E1 ‘De allereerste aflevering’

Zie hier de nieuwe Rubriek van Agritoy, Oud Nieuws! Oud Nieuws gaat over zeldzame, onbekende, opvallende of interessante modeltractoren of -werktuigen. Schrijvers en onderzoekers zijn Hans Sikkema uit Annen en Tammo Broekema uit Wildervank. Hans verzamelt vooral de modellen waar deze rubriek over gaat, en bouwde onder de naam Minitrac modellen als de Eicher werktuigdrager, en onlangs de Bautz 300. Tammo verzamelt alles in 1/32, handelt in tweedehands miniaturen en bouwt samen met Harm Wijk aan de Trac 32 modellen, o.a. de Landini Mythos en de IH 844-s. Het plan is om deze rubriek steeds terug te laten keren in de komende Agritoys.

Eerste onderwerp in Oud Nieuws is een trekkertje dat m’n aandacht trok op de afgelopen beurs in Chartres, Frankrijk. In Chartres heb ik al meerdere zeldzame modellen gevonden, wat u natuurlijk als tip kunt opvatten op de vraag: “waar vind je die dingen nog tegenwoordig?” 

Ik beklaag mezelf nog wel eens dat ik niet eens tijd heb om zelf rond te kijken op de beurzen waar ik naar toe ga. Je bent met steeds meer losse modellen onderweg, en het opbouwen en afbreken van een stand kost veel tijd. Gelukkig was Hans mee, en zo was ik nog maar een paar stappen op weg op een eerste rondje, toen ik dit trekkertje samen met o.a. een Britains Blauwe Reiger en nog wat oude dingen op een verder vrij leeg tafeltje zag staan. Een paar Belgische verzamelaars hadden het net weer neergezet toen ik het oppakte (altijd even vragen!), en het bestudeerde. Op de vraag wie het gemaakt had antwoordde de verkoper in het Frans dat hij alleen wist dat het Duits was, en zeer oud. Dat zou goed kunnen dacht ik meteen en informeerde naar de prijs, waarop een antwoord kwam dat volgens mij 50 euro betekende. Dat vond ik zeer redelijk, maar naar later bleek zat ik er een 0 naast… Dat betekende dus nog even stevig afdingen, waarna het trekkertje nu tot de volgens mij zeer geslaagde aankopen in mijn verzameling behoort, maar ook tot de afdeling: “en toch heb ik er geen spijt van!” 

Bekijken we het trekkertje eens van alle kanten, dan wordt m’n eerste vermoeden dat het een Fordson F moet zijn steeds verder bevestigd, helemaal als je de ovale radiateurdop, het diagonaal oplopende koelwaterkanaal op de linkerzijde van het blok, en verdere dingen ziet zoals de lang doorlopende spatborden en het in/uitlaatspruitstuk, dat om petroleumtechnische redenen door elkaar heenloopt. Het profiel op de banden en de kleur van het trekkertje en ook de wijze waarop stoel en stuur zijn gemaakt doen me sterk denken aan Märklin, wat ook een langbestaand Duits merk is. Verder zag ik op Marktplaats eens een trekkertje van Meccano-achtig Märklin staan, met nagenoeg hetzelfde profiel als op mijn banden…. Een Märklin dus. 

Thuis prominent pronkend in m’n vitrine hebben nog vele verzamelaars m’n Märklin bewonderd, niemand kent het of heeft een soortgelijke. In Zwolle heb ik altijd wat modellen uit m’n verzameling in een vitrine op een showtafel staan, en daar mocht ook de Märklin niet ontbreken natuurlijk. In Zwolle lopen meer experts op miniaturengebied rond dan je voor mogelijk houdt, en ook m’n laatste en sterktse troef op dat gebied, Johannes Schwörzer. Ik vroeg ‘m of ik gelijk had met m’n Märklin, en liet ‘m het trekkertje zien. Toen bleek weer wie er echt verstand van heeft, direct uit het hoofd volgden de maker, bouwjaar, plaats van de fabriek en naam van de eigenaar etc. 

Merk: Monex
Herkomst: Berlijn
Leeftijd: kort na de 2e wereldoorlog
Eigenaar fabriek: Christian A.Lassen

Monex maakte vooral Treinen en wat ermee van doen heeft, net als Märklin eigenlijk. Later zag ik op een veilingsite nog eens twee verschillende bagagewagentjes die misschien wel achter dit trekkertje bedoeld kunnen zijn geweest. Mischien zou dit ook de naar beide kanten naar beneden toe doorgetrokken achterspatborden verklaren. Van de Fordson F kennen we alleen dat ze soms naar achteren toe naar beneden doorliepen. Bij trekkers die niet voor landbouwdoel- einden gebruikt worden, zoals vliegtuigtrekkers, rangeertrekkers (jargon: tug en shunter) zie je vaker dat er overal spatborden op gemaakt worden. De schaal ligt dicht genoeg bij 1/32 om in m’n verzameling te passen, en de kleuren benaderen het groen wat Fordson ooit gebruikte, al was het niet altijd in combinatie met oranje velgen. Dit was het voor de eerste aflevering!

Hans & Tammo