Oud Nieuws S07E4 ‘Gouden MB Trac, TROL en meer’

Topdrukte op de Oud Nieuws redactie, we moeten door het raam naar binnen, Zwolle staat voor de deur… Deze keer niet een lang verhaal over een model, maar meer een allegaartje van zeldzame modellen waar we maar beperkt wat van weten (te vinden). Allereerst zoals beloofd de Deutz uit Brazilië.

We hebben deze tot voor kort alleen maar bij Ray Crilley, USA in de kast gezien, met Ray ernaast, verzuchtend: “40 years of collecting, never seen another one, where have they gone?” Waar zijn ze gebleven, inderdaad een goede vraag, want gezien de manier waarop dit gemaakt is (spuitgietwerk), moeten er honderden en waarschijnlijk duizenden gemaakt zijn. Het betreft dus een Deutz DM 55, een typenummer die je hier nooit ziet, ook niet in de bekende Deutz boeken. Wel vonden we een folder van een Deutz die hier erg op lijkt, een AM 55 in Argentinië, het zal dus wel een Zuid-Amerikaanse typeaanduiding zijn. Het modelletje is gemaakt door Trol in Brazilie, 1964 volgens Crilley & Burkholder. Hij lijkt qua (model)bouwwijze erg op een D15 van Hausser-Elastolin, en zal ook wel dezelfde schaal zijn, 1/25. Overigens, niemand zegt dat dit typenummer echt bestaat, maar hoe zou Trol er anders op komen? Hij staat ‘hoog op z’n poten’, waarschijnlijk betreft het een High Crop-uitvoering, die veel gebruikt worden in Zuid-Amerika. Opvallend detail zijn de schelpvormige achterspatborden en de manier waarop ze geplaatst zijn. Bij een High Crop trekker lijken de achterspatborden veel te hoog te staan, maar vergeet niet dat de spatborden behalve bescherming voor het draaiende wiel nu ook de functie van het er-niet-af-sodemieteren van de chauffeur moeten vervullen! Bij deze trekker lijkt ook het opstapgemak langs de achterspatborden mee te tellen. Wandelende-zoekmachine Hans vond deze onlangs op het wereldwijde web. Dat ie zeldzaam is weet u intussen ook, dus succes gewenst in uw zoektocht! 

Om maar in het Amerikaanse te blijven, wellicht kent of hebt u zelfs de Ford NAA Jubilee van Nostalig, of zoals we hem hier ook wel noemden, de Red Tiger. Deze trekker is weer typisch zo’n voorbeeld van het gegeven dat je een trekker voor Europa maar beter in Europa kunt bouwen, en voor Amerika dito. Je zag ze hier niet veel. Mijn vader had ooit eentje op proef, het werd een Dexta… Het model ervan betreft een 1/32 model geheel van (wit?) metaal gegoten inclusief de wielen, beperkt gedetailleerd maar erg goed gelijkend. Ray vertelde ons ooit dat de bouwer hem had gevraagd wat voor modelletje gevraagd was onder verzamelaars, niet te groot was en waarmee je geen gedonder met licenties zou krijgen. Ray gaf dit modelletje als antwoord. Toen we onze modelletjes eens naast elkaar hielden, zagen we opeens dat ze verschilden, bij de een ontbreekt de hefinrichting, en heeft er ook nooit aangezeten. Het rood lijkt uit verschillende verfblikken te komen, en ook zijn de versnellingspook en het ventilatorblad zwart, wat duidt op montage achteraf en niet zoals bij de ander aangegoten. Volgens ons heeft zoiets met slijtage aan de (rubber)mal te maken, waarbij dit soort fijne details na een paar gietsels als eerste gaan mislukken. Misschien is dat ook de reden dat er nooit veel van verschenen zijn, al had ie z’n schaal ook niet mee in 1/16-land USA. 

Volgende in de rij is een MB Trac in goudkleur van Britains. Het betreft hier een zogenaamde dealer award, elke MB Trac dealer in Engeland kreeg er een toen Mercedes Benz een gouden medaille ontving van de RASE, de Royal Agricultural Society of England. De medaille en waarschijnlijk ook de modelletjes werden uitgereikt op de Royal (Smithfield) show in 1984. Dit was voor het innovatieve karakter van de MB Trac 1300-1500 serie. Britains maakte 350 exemplaren. Op de twee andere die we ooit te zien kregen zaten ook nog de hier ontbrekende groene MB trac stickers. Dit model komt van een Britains medewerker, dus misschien was dit een proefmodel, probeersel of zelfs de proto… Interessant is dat deze Trekker een zo te zien origineel kenteken voor- en achterop heeft, 796 KD 92. Geen van onze andere MB Tracs heeft dit. Op de site van Evert Nijssen staat zijn gouden exemplaar, zonder dit kenteken en ook zonder lampglas-stickers. Die heeft de onze weer wel, maar dus geen MB Trac stickers. Zou dit kenteken misschien genummerd zijn, 1 t/m 350? We horen het zoals altijd weer graag van u. De waarde loopt soms tot het vlakbij het viercijferige, als je er al een weet te vinden. 

Herinnert u zich Oud Nieuws over de twee Bulldog modellen? Nadat er al een Paya Bulldog verscheen op een veiling kort erna, hebben we op een veiling nu ook een Märklin Bulldog gespot. Het zal toch niet van onze stukjes in de Agritoy komen dat dit opeens geveild wordt? De Märklin Bulldog bleek samen met een Märklin aanhanger goed voor 2500 euro… 

Om nog meer voort te borduren op eerdere Oud Nieuws afleveringen: mogen we u voorstellen aan de grote broer van de Monex Fordson uit Oud Nieuws 1? Een blikken model, maar wat een gelijkenis met de Monex! Dezelfde vreemde achterspatborden, bestuurderstoel type fietszadel, en ga zo maar door. De manier waarop de vooras is vormgegeven is ook eender, en niet bepaald volgens het origineel. Dit kan geen toeval zijn. De Duitse bouwers, Greppert & Kelch en Monex moeten elkaars modellen gezien, gebruikt of geleend hebben, want anders verzin je niet deze zelfde vreemde details. Het zou nog voor de oorlog in Duitsland gemaakt zijn. Schaal ongeveer 1/16. Het heeft een opwindmechanisme met voorin de grille het punt waar je hem moet opdraaien met de helaas ontbrekende sleutel. Aan de zijkant van het motorblok lijkt ook iets op en neer te moeten gaan (zuigers? klepstoters?) als de veer afloopt, maar dat werkt bij ons model niet meer. Fraai detail is ook de forse achterbrug waar in het echt de typische wormaandrijving van de achteras in huist.

Veel van de Oud Nieuws onderwerpen zullen te zien zijn in Tammo’s vitrine of die van Hans in Zwolle, dus kom langs en deel uw kennis/bewondering! Een Bulldog van Märklin hebben we trouwens (nog) niet…

Wandelende-zoekmachine Hans Sikkema & Tammo met-de-pet-rond Broekema