DE REX BULLDOG FAMILIE – DEEL 2
Augustus 2021
Agritoy 3
In de vorige Oud Nieuws las je over de verschillende varianten van de REX Lanz Bulldog. De meest bekende is die in Lanz donkerblauw, het meest gezocht de groene John Deere Lanz versie en beide kunnen in verschillende doosjes zitten.
Maar er is meer, want we komen nu aan bij onze onbekende variant! Ergens eind vorig jaar kwam ik in contact met een meneer die een plastic modeltrekker had in een schoenendoos. Bij het bekijken gemailde foto’s was het tot mijn grote verrassing een rode REX Bulldog samen met blauwe aanhanger in een plastic zakje met bedrukte kartonnen sluiting! Ik ben meteen in de auto gestapt om het zakje met inhoud op te halen, waarbij aan de voordeur nog verteld werd dat het uit een erfenis kwam van iemand die het altijd in dezelfde schoenendoos had bewaard, en vergat om het aan zijn kleinkinderen te geven om mee te spelen… laat ik deze man dus maar dankbaar zijn voor deze vergeetachtigheid!
Het zakje is dus gevuld met alle onderdelen om een rode Bulldog te bouwen, én de een-assige blauwe aanhanger. Op de voorkant van het kartonnetje is een illustratie te zien van trekker met aanhanger, het REX logo en daarboven ‘Construction-Tractor’. Het zou dus kunnen dat deze kitjes in meerdere Europese landen in de speelgoedhandel verkijgbaar waren. Op de andere kant is een exploded view afgebeeld als bouwinstructie. Dat je deze kit nooit tegenkomt is best logisch als je je bedenkt dat het indertijd natuurlijk direct open werd gemaakt en opgebouwd, en het zakje met kartonnetje weggegooid. Het is de enige die ik ooit heb gezien!
De REX een-assige aanhanger is op zichzelf ook vrij zeldzaam. Je ziet vaker een Bulldog dan een aanhanger. Het werd door REX speciaal gemaakt voor de Bulldog, en is bekend in diverse kleurcombinaties. Er bestaat ook een vierwielige wagen, waarbij de laadbak in de basis gelijk is.
De Engelse fabrikant Raphael Lipkin, o.a. bekend van de Nuffield trekker, heeft de Bulldog ook gemaakt met behulp van de REX mallen. Door hoge belastingen op import en export, was het in de jaren 50 interessanter voor collega fabrikanten wereldwijd om mallen uit te wisselen of aan elkaar te verkopen. Lipkin bracht het model op de markt onder de naam ‘Pull-Apart’ Farm Tractor, in rood en geel, en in hun eigen rood/zwart bedrukte doosje met mooie illustraties van de Bulldog met chauffeur.
Het REX logo is nog steeds onder het bestuurders platform te vinden, maar het ingegoten ‘Made in Western Germany’ is uit de mal gefreesd waarna 3 ‘dijkjes’ in de casting overblijven. Het zou overigens heel goed mogelijk zijn dat voordat de mallen bij Lipkin terecht kwamen, REX deze aanpassing aan de mal zelf heeft uitgevoerd, en dat ze na verloop van tijd weer terug zijn gekomen omdat je ook Duitse REX modellen tegenkomt zonder ‘Made in Western Germany’ casting. Op de banden staat ‘Made in England’, maar ik heb ze ook zonder gezien. Lipkin heeft tevens een vrij zeldzame set uitgebracht samen met de vier-wielige wagen. De Lipkin Bulldogs zijn gemaakt vanaf eind jaren 50 en mogelijk tot in de loop van de jaren 60 in productie geweest.
Om nog even in Engelse hoek te blijven: er bestaat een Massey Harris model gemaakt in Hong Kong – toen een Engelse kolonie (Empire Made) – die grote gelijkenissen vertoont met de Bulldog, met zelfs een aantal identieke onderdelen: lampjes, stoel en luchtfilter. De banden en velgen, en ook de vooras zijn in de stijl van REX. Gemaakt door dezelfde fabrikant in Hong Kong is een soort kruising tussen REX en het metalen Fordson Major model van Clifford in schaal 1/20, die op zichzelf weer afgeleid is van de Chad Valley Major in schaal 1/16… Volgt u het nog?
Dan hebben de REX mallen nog hun weg gevonden naar Tsjechië. Fabrikant van speelgoedmodellen KDN (Kaden) maakte een eigen versie van de Bulldog. Interessant zijn de verschillen t.o.v. het REX model. Zo zat er geen Lanz schildje op de neus, maar wel het vierkante gat ervoor. Het stuur is anders en ook de wielen en banden. Onder het model is ‘Made in Germany’ verwijderd uit de mal, zoals ook bij Lipkin. Daar waar normaal gesproken het REX logo is ingegoten staat nu het KDN logo. De KDN wagentjes zijn bekend in diverse kleuren, waaronder blauw, lichtblauw en geel. De trekker is altijd rood. Curieus zijn de afbeeldingen op de doos, want daarop is namelijk een REX model te zien, waarbij er een luchtfilter in het gat is gestoken waar normaal het Lanz schildje zou moeten zitten!
Op de binnenkant van de flap van de doos staat soms de productiedatum gestempeld. De modellen zijn gemaakt in de jaren 70 en 80 en waren o.a. verkrijgbaar bij de HEMA. Ze werden nog al eens blauw of groen gespoten door handige knutselaars, omdat zo natuurlijk beter in de markt lagen!
Tot slot is er nog een Russische kopie bekend, die al eens voorbij kwam in aflevering twee uit 2009. Het model, waarschijnlijk toe schrijven aan een fabrikant genaamd MMP, stond/staat in de verzameling van Ray Crilley. Een ander exemplaar heb ik tot dusver nooit gezien of gevonden!
De bekende kleinserie bouwer Michael Hughes (MH-Modelle) heeft de REX Bulldog gebruikt om een 1op1 metalen kopie te maken, en heeft het model later zelfs verkleind naar schaal 1/32 en uitgebracht als witmetalen model in blauw en John Deere groen.
In Spanje heeft Paya de REX Bulldog gebruikt als voorbeeld om hun model van blik met kunststof onderdelen op te baseren. Het is eigenlijk een vergrootte REX, maar dan iets langgerekter. Zelfs de velgen en banden zijn identiek qua stijl. (Zie ook Oud Nieuws 1, 2007).
Je komt de REX modellen nog vrij veel tegen op beurzen en internet vandaag de dag, maar in zeer wisselende conditie. De meeste modellen zijn bespeeld en missen dan ook vaak de nodige onderdelen: lampjes en pookjes, maar ook uitlaat en stuur. Prijzen variëren dan ook sterk; voor zo’n honderd tot honderdvijftig euro heb je al een (bespeeld) exemplaar, maar 100% compleet en origineel inclusief doosje zijn ze nog altijd zeldzaam! (idem de Lipkin Bulldog). De blauwe, eerste versie kom je het vaakst tegen. Hier zijn de meeste van gemaakt en waarschijnlijk ook het langst. De groene John Deere Lanz D1616 is vrij zeldzaam en tevens gezocht. Ook de rode en gele speelgoedversies zijn schaars; de gele kom je het minst vaak tegen. Zoals eerder geconcludeerd is het zakje met trekker en aanhanger als kit super zeldzaam. Bent u in het bezit van zo’n kit? (Dus nog ongeschonden in het zakje). Laat het me weten!
Volgende keer mijn beste vondst van dit jaar (ja, nu al), een Duits model met Braziliaans tintje… of andersom?
Hans Sikkema
