Oud Nieuws S10E2 ‘Bezoek aan Zubini’

Het is een druilerige november ochtend in Triëst, Italië. Twee Nederlanders stappen met grote passen door de motregen op weg naar een afspraak waar ze al lang naar uitgekeken hebben. Ze hebben de Italiaanse connectie opgespoord van hun twee Amerikaanse helden, Ray Crilley en Charlie Burkholder. Zoals onze lezers onderhand wel weten zijn dit de schrijvers van het -zeker door ons- best gewaardeerde boek over modeltractoren. De Amerikanen hebben hun Italiaanse connectie nooit ontmoet, maar ruilden veel modellen en informatie, waar toentertijd beide een groot gebrek aan was. Zijn naam is Fabio Zubini, 82 jaar oud en lange tijd werkzaam geweest in de oliebranche voor Total France. Hij had daarvoor ook een appartement in Parijs, en heeft de autorit naar Triëst heen en weer meer dan honderd keer gemaakt vertelde hij ons. Gelukkig is dhr. Zubini autoliefhebber, hij heeft nog een Morgan 8-cilinder, en weet zijn praktische auto, een Alfa 156 met flipper-versnellingsbak nog ‘Italiaans’ door het verkeer te jagen…

Middenin Triëst, tegenover een gevangenis lopen we dus een fraai appartementencomplex binnen op weg naar één van de volgens ons mooiste verzamelingen modeltractoren die er moet zijn. Afgaande tenminste op een aantal modellen die we in het boek vermeld zien, maar die we nooit bij Crilley of Burkholder hebben gezien. (Quote van Charlie Burkholder: You guys know better what I have than I do!) De deur werd open gedaan door dhr. Zubini. Wij blijven dhr. Zubini zeggen, iemand die (veel) ouder is dan jezelf bij de voornaam noemen is ons niet geleerd vroeger. Helemaal volgens het klassieke beeld met Italiaanse zonnebril a la Enzo Ferrari op, begroet hij ons vriendelijk in het Frans. Zo voelen we ons ook, als een paar autogekken die Enzo Ferrari bezoeken… Wij spreken geen Italiaans, Engels is moeilijk voor dhr. Zubini, dus Frans is het eerst volgende wat we beide beheersen, al is het maar 3Havo-Frans van Tammo’s zijde… Gecombineerd met het Italiaans klinkende Frans van dhr. Zubini maakte het helaas soms niet helemaal duidelijk wat er bedoeld werd, maar het meeste laat zich wel raden bij gelijke interesses. Meteen al staan we voor een servieskast waar al een aantal schitterende grote modellen in staan, temidden van servies en andere antiquiteiten. Een plastic Landini van Gianco, de Same DA38 en 240DT van Dugu, om er maar eens wat te noemen…

In de hal staan nog wat meer modellen op tafeltjes en wat grote modellen op de grond, maar het meeste bewaart dhr. Zubini in hun dozen in kasten door het hele huis. De staat van vrijwel alle modellen is dan ook onberispelijk. Vanwege ons bezoek had dhr. Zubini alvast wat modellen tevoorschijn gehaald uit de slaapkamerkasten, zijn kantoor en waar het verder allemaal opgeslagen werd. Ook had hij een lijst van al zijn modellen uitgeprint, zodat we verzoeknummertjes konden draaien! De salontafel stond volgepakt met topstukken, die we allemaal mochten bekijken en fotograferen. Op weg naar Italië hadden we al even zitten filosoferen over wat het mooiste zou zijn wat we te zien zouden krijgen, en onze gezamenlijke favoriet stond op verzoek binnen de kortste keren op de salontafel. Gelukkig maar, want niet alle modellen konden zo 1-2-3 getraceerd worden. Met afstand onze grote favoriet van de verzameling vonden wij dus een trekker die met een wazige foto en dito informatie in het boek van Crilley staat, de Zetor Super Diesel gemaakt door Machpi Caschi in Bologna.

Hij was nog mooier dan we ooit konden bedenken, schaal 1/25, van plastic, in een zeer helder Zetor-oranje, en geheel in de stijl van de zogenaamde Cursor-modellen die we al eens eerder opsomden in Oud Nieuws. Wij denken niet dat we ooit dit model in een betere toestand zullen zien dan deze, met de originele doos en al, laat staan dat we er ooit nog één zullen zien. Hans is met de informatie op de doos natuurlijk meteen aan de slag gegaan, maar de zoektocht heeft nog niets opgeleverd. Op de doos staat vaag een opdruk te lezen van Sgorbati, de Italiaanse importeur in Brescia van Zetor, althans, lang geleden. Ze zijn nog steeds dealer/importeur, maar niet meer van Zetor. Men kon zich de modellen nog wel herinneren, maar hadden er niet meer één. Als ze er al één hadden zou Hans er één gratis krijgen, zo luidde de enthousiaste reactie van Gianluigi Sgorbati, die zelf nog met de trekkers gespeeld heeft vroeger! Volgens Gianluigi Sgorbati sloot de fabrikant van de modellen begin jaren 60 de deuren, en werden de gietmallen vernietigd. Dhr. Zubini kwam voor zijn werk bij Total dus bij bedrijven als Sgorbati om olieproducten te verkopen of adviseren en pikte zo onderweg voor zijn werk regelmatig modellen als deze op, die als relatiegeschenk meestal gewoon werden weggegeven. Hij zag al zeer vroeg de waarde van de modellen in en begon ze te verzamelen. Het klassieke verhaal van hoe de mooiste verzamelingen zijn ontstaan, namelijk de waarde inzien van dingen die gewoon voorhanden zijn, maar niet ieders belangstelling genieten. Voordat het verhaal al te mooi wordt moeten we natuurlijk ook toegeven dat de verzameling modellen bevat die wij nu als gewoontjes ervaren, maar toentertijd hooglijk werden gewaardeerd door dhr. Zubini, bijvoorbeeld de Ertl en Scalemodels modellen in 1/16 uit de jaren 70. Deze zullen waarschijnlijk van Crilley en Burkholder uit de USA komen, in ruil voor de dingen waar onze neus voor tegen de vitrineramen ging daarzo.

Terug naar ons onderwerp, het is dus een model van de Zetor Super Diesel, zeer goed gelijkend, met fraaie details als de lampjes, luchtvoorfilter, dorspoelie en bijvoorbeeld een gashandel duidelijk weergegeven of zelfs apart aangezet. De lampjes zijn hetzelfde als aan de Oto rupstrekker, die ook op de salontafel staat, met alle denkbare accessoires er nog bij… Interessant, deze beide modellen zijn in Bologna gemaakt volgens dhr. Zubini. Als fabrikant van de Zetor staat dus te (Crilley) boek: Machpi Caschi. Dit is een fabriek bekend van motorhelmen in Bologna. De fabrikant van de Oto modellen staat te (Crilley) boek als Machpi Bologna. Zou dit dezelfde fabrikant zijn? En om nog maar even verder te speculeren, (gaat in één moeite door hoor!) op de doos van de Zetor staat ook de rupsversie van de Super Diesel afgebeeld. Ze zullen toch niet van deze trekker ook een rupsversie hebben gemaakt net als bij de Oto’s? Wij zetten de wereld op z’n kop op zoek naar meer informatie, en als we wat vinden zal het in een volgende Oud Nieuws zeker vermeld worden. De dag in Triëst werd voortgezet met Dhr. en Mevr. Zubini in een visrestaurant op de boulevard aan de Golf van Venetië, Oud Nieuws redacteuren eten zelden bij Mc Donalds.

We zullen nog vaker terugkomen op dit bezoek, er was natuurlijk nog veel meer te zien. De reis ligt nog vers in ons geheugen, en overtrof al onze verwachtingen.

Hans Sikkema & Tammo Broekema

De Sgorbati Zetor kwam in 2019 uiteindelijk in het bezit van Hans. Lees hier het hele verhaal!