BRAZILIAANS BRITAINS
Februari 2021
Agritoy 1
Een nieuw jaar en een frisse start met een aflevering waarvan het onderwerp naar Oud-Nieuws-maatstaven ook nog vrij nieuw is. We gaan daarvoor naar Zuid Amerika, en Brazilië om precies te zijn. Een agrarische grootmacht en een land waar door de jaren heen best veel interessante modelletjes gemaakt zijn. Voor bijna alles moet je behoorlijk moeite doen om het te vinden of te ontdekken, en dan is het nog een uitdaging om het naar Nederland te krijgen. Van het oudste bekende model, de superzeldzame TROL Deutz DM55, tot MF’jes van Minimac, Arpra Valmets en een New Holland TL90 van Britains… Zomaar een opsomming van allerlei moois. New Holland TL90 hoor ik u denken, bestaat dit dan? Zeker! En tevens het onderwerp van deze aflevering!
Iedereen is wel bekend met de New Holland TL80 gemaakt door Britains. Een vrij alledaags model uit begin jaren 2000, gemaakt in aanzienlijke aantallen. In 2017 werd ik tijdens een speurtocht ‘in Brazilië’ verrast door de ontdekking van een New Holland TL90. Aanvankelijk dacht ik naar een gewone TL80 te kijken maar het afwijkende typenummer trok mijn aandacht. Na inspectie bleek het inderdaad een originele Britains TL90, inclusief matchende doos met op de kopse kant het artikelnummer 094870. Het typenummer TL90 inclusief New Holland op de zijkanten van de motorkap zijn echte opdrukken, dus geeen stickers o.i.d.!
Kennelijk is dit model exclusief door Britains voor de Braziliaanse markt gemaakt, maar tot dusver bij niemand in het ‘wereldje’ bekend. Ook in de notoire Britains naslagwerken wordt er geen melding van gemaakt. Een soortgelijke uitgave, de New Holland TD95 D, is in 2002 uitgegeven voor de Turkse markt, en volgens bronnen zijn hier 2502 stuks van gemaakt. Deze versie zie je af en toe nog wel eens voorbij komen. Na deze bijzondere vondst heb ik het model meegenomen naar Spalding, en dat de TL90 op belangstelling kon rekenen was geen verrassing, er duikt immers niet elke dag zomaar een onbekend Britains item op! Als je eenmaal van het bestaan van iets afweet, kan je gericht gaan zoeken, maar nog steeds is het moeilijk te vinden: het blijkt ook in Brazilië zeldzaam te zijn. Een tijd terug vond ik zelfs een variant van de TL90 waarbij de opdruk anders is: geen oranje, maar witte streep onder de typeaanduiding en op het neusje zijn op beide hoeken een wit vlakje gedrukt wat waarschijnlijk extra verlichting moet voorstellen.
Maar, het meest bijzondere komt nu! Eind vorig jaar dook – dankzij mijn speurhond in Brazilië – een wel heel bijzondere variant op, namelijk een TL90 in een doosje uitgevoerd als televisie! Het gaat om een uitgave van televisiestation Rede Globo en volgens de weinige info van mijn contactpersoon is dit in een zeer beperkte oplage gemaakt door Britains voor de promotie van de Globo adverteerders. In dit geval Agronegócio, waarschijnlijk een organisatie uit de agribusiness. De zichtkant van het doosje is ontworpen als tv toestel, met luidsprekers aan weerskanten met een aantal ‘knopjes’ en een leus die zegt ‘Een machine om zaken mee te doen’. In dit geval dus de New Holland TL90. Verder zien we een aantal afbeeldingen op de doos van oogstwerkzaamheden met een John Deere combine en kniktrekker met overlaadwagen, en een ouder type New Holland combine. De onderkant van het doosje is bedrukt met regenboog kleurverloop. Het model is niet zomaar een standaard TL90, maar draagt het Globo logo als zilver opdruk op het dakje! Dat deze uitgave zeldzaam is spreekt voor zich, want ik had er nog nooit eerder van gehoord, en dit is bij mijn weten het enige exemplaar bekend. Terwijl het toch al bijna zo’n twintig jaar oud moet zijn!
Er zijn tot zover dus 3 varianten van de Braziliaanse TL90 te verzamelen:
- TL90 ‘met oranje streep’
- TL90 met witte streep en witte vlakjes op neus
- TL90 ‘Globo’ uitgave.
In de volgende aflevering van Oud Nieuws weer een bijzondere ontdekking van een onbekende variant van een bekend oud model. Een goed verzameljaar toegewenst!
Hans Sikkema
